Egzama, en yaygın deri hastalıklarından biridir. Cildin iltihaplanması ve kaşıntılı, kızarık, kuru ve bazen kabarcıklı bir döküntü oluşmasına neden olan birçok deri rahatsızlığını ifade eder. Çocukluk döneminde başlayabileceği gibi yetişkinlikte de ortaya çıkabilir. Genellikle ailesel bir yatkınlığı olan bireylerde daha sık görülür.
Egzama, birden fazla türü olan bir hastalıktır. En yaygın türü, atopik dermatit olarak adlandırılır. Atopik dermatit genellikle bebeklik veya çocukluk döneminde başlar ve kaşıntılı, kuru ve kızarıklıkla karakterize olan bir döküntüye neden olur. Diğer türler arasında kontakt dermatit, seboreik dermatit ve numuler dermatit bulunur.
Egzama, çeşitli türleri olan kronik bir deri hastalığıdır. Her bir tür farklı semptomlarla kendini gösterir ve belirli tetikleyicilere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Egzama türleri, atopik dermatit, kontakt dermatit, seboreik dermatit, numuler dermatit ve daha pek çok alt tipi içerir. Her tür, hastalığın karakteristik özelliklerine sahip olsa da, genellikle ciltte kızarıklık, kaşıntı, kuruluk, kabarcıklar, pullanma ve bazen ağrı gibi ortak semptomlar görülür.
Atopik dermatit en yaygın egzama türüdür. Genellikle bebeklik veya çocukluk döneminde başlar. Kaşıntılı, kuru ve kızarıklıkla karakterize olan bir döküntü oluşturur. El, yüz, kollar, dizler ve ayak bilekleri gibi bölgeler etkilenebilir. Bir diğer egzama türü kontakt dermatit, cildin temas ettiği bir maddeye karşı gelişen bir reaksiyon sonucu oluşur. İrritan kontakt dermatit, tahriş edici maddelere maruz kalmaktan kaynaklanırken, alerjik kontakt dermatit belirli bir maddeye karşı alerjik bir reaksiyon sonucu ortaya çıkar. Kontakt dermatitin belirtileri arasında kaşıntı, kızarıklık, kabarcıklar ve bazen derinin soyulması yer alır. Seboreik dermatit, genellikle saçlı deri, yüz ve vücudun yağlı bölgelerinde görülen bir egzama türüdür. Kepeklenme, kırmızı lezyonlar, pullanma ve kaşıntı gibi belirtilerle kendini gösterir. Bebeklerde "bebek kepeği" olarak da bilinen seboreik dermatit, genellikle tedavi gerektirmeyen hafif bir durumdur. Numuler dermatit, yuvarlak veya oval lezyonlar şeklinde kendini gösteren bir egzama türüdür. Bu lezyonlar kuru, kaşıntılı ve kızarık olabilir. Numuler dermatit genellikle kış aylarında veya cildin çok kuru olduğu durumlarda ortaya çıkar.
Egzamanın yaygın olarak bilinen bazı türleridir ve daha pek çok farklı alt tipi vardır. Egzama tanısı ve tedavisi, semptomların türüne ve şiddetine göre değişebilir.
Egzama, çeşitli belirtilerle kendini gösterir. Belirtileri kişiden kişiye ve egzama türüne bağlı olarak değişebilir. Genellikle kaşıntılı, kızarıklıkla birlikte görülür. Kaşıntı, egzama semptomlarının en rahatsız edici ve yaygın olanıdır. Aynı zamanda cildin kurumasına ve kızarıklığa neden olabilir, ciltte kuru bir görünüm ve his oluşabilir. Egzama bölgelerinde kabarcıklar, lezyonlar ve ciltte kalınlaşmış, kuru lezyonlar ortaya çıkabilir. Bunun yanı sıra, cildin üst tabakasının soyulması ve pullanması da görülebilir. Egzama bölgeleri hassas olabilir ve ağrıya neden olabilir, özellikle kabarcıkların patlaması veya deri çatlamaları durumunda ağrı ortaya çıkabilir. Egzama semptomları zamanla değişebilir ve şiddeti değişkenlik gösterebilir.
Egzama, özellikle atopik dermatit olarak bilinen türü, genellikle kronik bir hastalıktır ve tamamen iyileşmesi mümkün değildir. Fakat uygun tedavi ve yönetim stratejileri ile semptomları kontrol altına alınabilir. Atopik dermatit, genellikle çocukluk döneminde başlar ve yetişkinlikte devam edebilir. Bazı çocuklarda egzama semptomları zamanla azalabilir veya tamamen kaybolabilir. Bununla birlikte, bazı yetişkinlerde semptomlar devam edebilir veya tekrar nüksedebilir. Tamamen geçirilemeyen bir hastalıktır, ancak semptomların kontrol altına alınması mümkündür. Uygun tedavi ve yönetim stratejileriyle semptomların azaltılması ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesi hedeflenir.
Atopik dermatit, tam olarak nedeni bilinmeyen bir hastalıktır, ancak genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. Genetik yatkınlık, ailede atopik dermatit, astım veya alerjik rinit gibi alerjik hastalıkların öyküsü olan bireylerde hastalığın gelişme riskini artırabilir. Bununla birlikte, egzama gelişimi için kesin bir genetik mutasyon veya belirli bir gen tanımlanmamıştır. Çevresel faktörler, atopik dermatitin ortaya çıkmasında tetikleyici bir rol oynayabilir. Bu faktörler arasında ev tozu akarları, polen, hayvan tüyleri ve küf gibi alerjenlere maruz kalma, hava kirliliği, kimyasallar, sıcaklık ve nem değişiklikleri, stres, terleme gibi faktörler bulunmaktadır.
Egzama tedavisi, semptomların kontrol altına alınması, iltihabın azaltılması, cildin nemlendirilmesi ve rahatlama sağlanması üzerine odaklanır. Tedavi yöntemleri, semptomların şiddetine, egzama türüne ve bireysel ihtiyaçlara bağlı olarak değişebilir. Egzama tedavisinde en yaygın kullanılan yöntemlerden biri topikal yani cilt üzerine uygulanan ilaçlardır. Bu ilaçlar, inflamasyonu azaltır, kaşıntıyı kontrol altına alır ve cildin iyileşmesine yardımcı olur. Egzama tedavisi sürecinde cildin nem dengesini sağlamak önemlidir. Nemlendiriciler, egzama semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur ve cildin kuruluğunu önler. Düzenli olarak nemlendirici kullanmak, cildin nemini korur ve kaşıntıyı azaltır. Egzama semptomlarını tetikleyen faktörlerden kaçınmak önemlidir. Alerjenlere (polen, toz akarları, hayvan tüyleri) maruziyeti sınırlamak, tahriş edici sabun ve deterjanlardan kaçınmak, sentetik kumaşlar yerine pamuklu kıyafetler tercih etmek semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir. Egzama tedavisi için bireysel olarak belirlenen bir plan üzerinde çalışmak gerektiği de unutulmamalıdır.
Egzama tedavisinde kullanılan çeşitli ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçlar, semptomları hafifletmek, kaşıntıyı kontrol altına almak, iltihabı azaltmak ve cildin iyileşmesini desteklemek amacıyla kullanılır. Tedavi planı, egzama türü, semptomların şiddeti ve bireysel ihtiyaçlara göre değişir. Dermatolog, en uygun ilaçları belirlemek ve tedavi sürecini yönlendirmek için hastanın durumunu değerlendirir. Egzama tedavisinde ilaçlar genellikle semptomların kontrol altına alınması ve rahatlama sağlanması amacıyla kullanılır.
Egzama bulaşıcı bir hastalık değildir. Derinin iltihaplanması ve kaşıntılı, kızarık lezyonlarla karakterize bir durumdur. Egzama genellikle cildin bariyer fonksiyonunun bozulması, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkar. Kişiden kişiye temas yoluyla bulaşmaz.
